Thực hiện nội dung văn bản số 07/CV-VPMN ngày 01/02/2012 của Cục Trồng trọt về việc chuẩn bị cho hội nghị tổng kết năm 2011, sơ kết Đông Xuân 2011-2012 và kế hoạch Hè Thu 2012 tại Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam bộ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Hồ Chí Minh báo cáo tình hình sản xuất như sau:
I. Tình hình chung:
1. Thuận lợi:
- Thành phố đã ban hành chủ trương chính sách về chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị, chương trình xây dựng nông thôn mới và các chương trình trọng điểm phát triển ngành nông nghiệp, do vậy cơ sở hạ tầng nông thôn ngày càng hoàn thiện, các chương trình, chính sách hỗ trợ kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm, vay vốn được đẩy mạnh.
- Chương trình chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị và các chương trình nông nghiệp trọng điểm của thành phố tiếp tục được triển khai.
- Diễn biến giá nông sản trong năm 2011 tăng cao hơn các năm trước, trong đó giá rau quả và giá gạo có xu hướng tăng cao hơn năm trước đã tạo điều kiện tăng thu nhập cho bà con nông dân.
2. Khó khăn:
- Tình hình thời tiết trên địa bàn thành phố diễn biến tương đối phức tạp, mùa mưa kéo dài, thời tiết lạnh vào cuối năm đã ảnh hưởng đến sản xuất hoa, cây kiểng.
- Bệnh vàng lùn - lùn xoắn lá hại lúa đã được ngành nông nghiệp phối hợp với địa phương kiểm soát phòng trừ hiệu quả, tuy nhiên mầm bệnh vẫn còn có nguy cơ lây lan và gây thiệt hại trong sản xuất lúa.
- Sản xuất còn gặp nhiều khó khăn do giá cả vật tư đầu vào biến động, giá cả đầu ra chưa ổn định.
- Do lao động nông nghiệp ở nông thôn ngày càng khan hiếm, giá công lao động tăng trong khi giá cả nông sản tăng không tương xứng khiến cho hàng nông sản thành phố gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các tỉnh thành khác.
II. Kết quả sản xuất trồng trọt năm 2011:
1. Cây lúa:
1.1. Tình hình sản xuất:
Tổng diện tích sản xuất lúa năm 2011 đạt 21.601 ha, giảm 11,5% so với năm 2010; năng suất trung bình 4,4 tấn/ha, tăng 1,3% so với năm 2010; sản lượng đạt 94.821 tấn, giảm 10,3% so với năm 2010, trong đó:
* Vụ Đông Xuân 2010-2011:
- Diện tích gieo trồng là 5.408 ha, giảm 18,5% so với cùng kỳ; năng suất trung bình 5 tấn/ha, tăng 4,2% so với cùng kỳ; sản lượng đạt 27.040 tấn, giảm 15,1% so với cùng kỳ. Giá thành sản xuất lúa Đông Xuân 2010-2011 là 2.874 đồng/kg, giảm 9,1% so với vụ Đông Xuân 2009-2010 (3.162 đồng/kg).
- Có khoảng 28 giống lúa được gieo trồng, trong đó trên 50% các giống lúa được trồng phổ biến là giống chất lượng cao như: OM 4900 (22,1%), OM 3536 (16,2%), VND 99-3 (16,8%), OM 576 (12%).
* Vụ Hè Thu năm 2011:
- Diện tích gieo trồng là 6.018 ha, giảm 7,9% so cùng kỳ; năng suất trung bình đạt 4,5 tấn/ha, tăng 1,6% so với cùng kỳ; sản lượng đạt 27.081 tấn, giảm 6,4% so với cùng kỳ. Giá thành sản xuất lúa vụ Hè Thu 2011 là 3.161 đồng/kg, giảm 13,6% so với vụ Hè Thu năm 2010 (3.658 đồng/kg).
- Có khoảng 25 giống lúa được nông dân gieo trồng, trong đó sử dụng các giống lúa chủ lực là OM 3536(36,4%), OM 4900 (16,6%), OM 1490 (18,9%), OM 576 (15,5%).
* Vụ Mùa năm 2011:
- Diện tích gieo trồng là 10.175 ha, giảm 9,4% so với cùng kỳ; năng suất trung bình đạt 4 tấn/ha, bằng so với cùng kỳ; sản lượng cả vụ đạt 40.700 tấn, giảm 9,4% so với cùng kỳ. Giá thành sản xuất lúa vụ Mùa 2011 là 3.304 đồng/kg.
- Có khoảng 47 giống lúa được nông dân gieo trồng, trong đó các giống chủ lực là Nàng Thơm (18,3%), OM 4900 (15,6%), Tài Nguyên (8,6%), OM 576 (8,2%), OM 3536 (8,1%).
* Sơ kết vụ Đông Xuân 2011-2012:
- Tính đến ngày 31/01/2012 diện tích gieo trồng lúa vụ Đông Xuân 2011-2012 là 5.405,5 ha, tương đương với vụ Đông Xuân 2010-2011; năng suất trung bình ước đạt 5,2 tấn/ha, tăng 4,0% so với cùng kỳ; sản lượng cả vụ ước đạt 28.108,6 tấn, tăng 4% so với cùng kỳ.
- Hiện ghi nhận được các giống sử dụng trong vụ Đông Xuân như sau: OM 1352, OM 4950, OM 4218, OM 6162, OM 6976, OM 50404, OM 2514, VND 99-3, VN 95-20, VD 20...
1.2. Phòng chống dịch bệnh hại lúa:
- Công tác phòng trừ sinh vật hại, đặc biệt là phòng chống rầy nâu, bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá hại lúa đã có kế hoạch triển khai ngay từ đầu năm. Kịp thời dự báo, hướng dẫn bà con nông dân các biện pháp phòng trừ như gieo sạ đồng loạt vào đúng thời điểm để né rầy, kiên quyết tiêu hủy các ruộng mạ bị nhiễm bệnh nhằm hạn chế khả năng lây lan của dịch bệnh.
- Kết quả, trong vụ Đông Xuân 2010 – 2011 và Hè Thu 2011, không phát hiện diện tích nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá. Vụ mùa 2011, có 135 ha bị nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá, giảm 28% so với cùng kỳ năm 2010 (187,26 ha), trong đó có 85 ha nhiễm nhẹ, 46,7 ha nhiễm trung bình và 3,3 ha nhiễm nặng. Vụ Đông Xuân 2011-2012 tính đến nay, chưa phát hiện diện tích nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá và lùn sọc đen.
2. Tình hình sản xuất các cây trồng khác:
2.1. Rau:
- Thành phố Hồ Chí Minh có 102 xã, phường có sản xuất rau với diện tích canh tác là 3.024 ha. Diện tích gieo trồng rau trên địa bàn thành phố năm 2011 ước đạt 13.515 ha, tăng 4% so với năm 2010; sản lượng 299.011 tấn, tăng 5,2% so với năm 2010, trong đó:
* Vụ Đông Xuân:
Diện tích gieo trồng là 5.115 ha, tăng 5,8% so với năm 2010; năng suất trung bình 22,7 tấn/ha, tăng 0,9% so với năm 2010; sản lượng 116.111 tấn, tăng 6,7% so với năm 2010.
* Vụ Hè Thu:
Diện tích gieo trồng là 3.800 ha, tăng 4,5% so với năm 2010; năng suất trung bình 21,5 tấn/ha, bằng so với năm 2010; sản lượng 81.700 tấn, tăng 4,5% so với năm 2010.
* Vụ Mùa:
Diện tích gieo trồng đạt 4.600 ha, tăng 1,6% so với năm 2010; năng suất trung bình 22 tấn/ha, tăng 2,3% so với năm 2010; sản lượng 101.200 tấn, tăng 3,9% so với năm 2010.
- Đã hình thành được một số vùng chuyên canh rau tập trung tại huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh. Trong đó có 7 đơn vị sản xuất tiêu thụ rau an toàn có hiệu quả cao là Hợp tác xã sản xuất rau an toàn Nhuận Đức, Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Ngã Ba Giòng, Hợp tác xã Nông nghiệp Thỏ Việt, Công ty TNHH MTV Thỏ Việt, Liên tổ rau an toàn Tân Phú Trung, Hợp tác xã Nông nghiệp và Dịch vụ Phước An và Công ty TNHH Hương Cảnh.
2.2. Hoa, cây kiểng:
Diện tích gieo trồng hoa, cây kiểng đến cuối năm 2011 là 2.010 ha, tăng 5,2% so với năm 2010 (1.910 ha). Đối tượng hoa, cây kiểng sản xuất tập trung chủ yếu vào hoa nền: 800 ha, tăng 2,6% so với năm 2010; mai vàng: 530 ha, tăng 1% so với năm 2010; kiểng, bonsai: 470 ha, tăng 13,3% so với năm 2010; hoa lan: 210 ha, tăng 10,5% so với năm 2010.
Trong Tết Nguyên đán Tân Mão 2011, diện tích gieo trồng hoa, cây kiểng phục vụ Tết là 1.121,8 ha, tăng 17,6% so với cùng kỳ (946 ha). Lượng hoa, cây kiểng sản xuất phục vụ dịp Tết Tân Mão 2011 ước khoảng 1,5triệu chậu mai vàng (tăng 36,6% so với cùng kỳ); 2,3 triệu chậu lan (tăng 42,5% so với cùng kỳ); 2,7 triệu cành lan (tăng 5,7% so với cùng kỳ); 6,2 triệu chậu hoa nền (tăng 1,6% so với cùng kỳ) và 400 ngàn chậu bonsai, kiểng cổ (tăng 12,4% so với cùng kỳ). Tổng giá trị sản lượng hoa, cây kiểng phục vụ Tết Tân Mão khoảng 1.048 tỉ đồng (tăng 37,7% so với cùng kỳ - 761,3 tỉ đồng).
2.3. Cây ăn trái:
Tính đến cuối năm 2011, diện tích cây ăn trái trên địa bàn thành phố đạt 11.000 ha, tăng 4,8% so với năm 2010; sản lượng ước đạt 87.000 tấn, tăng 2,4% so với năm 2010.
3. Công tác thanh, kiểm tra giống cây trồng và phân bón:
3.1. Giống cây trồng:
Trong năm 2011, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố đã thực hiện kiểm tra 12 đơn vị sản xuất, kinh doanh giống cây trồng. Đoàn kiểm tra đã tiến hành lấy mẫu ngẫu nhiên 23 mẫu hạt giống đại diện cho 23 lô hàng hạt giống đang sản xuất kinh doanh tại các doanh nghiệp để kiểm tra chất lượng. Kết quả phân tích chất lượng tại cơ quan chức năng (Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống sản phẩm cây trồng và phân bón vùng Nam bộ):
- Có 22/23 mẫu hạt giống đạt mức chất lượng theo công bố về tỷ lệ nảy mầm.
- Có 01/23 mẫu hạt giống không đạt mức chất lượng theo công bố về tỷ lệ nảy mầm.
Thanh tra Sở đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính mức tiền phạt 2.025.000 đồnng đối với trường hợp doanh nghiệp vi phạm hành chính sản xuất, kinh doanh hạt giống cây trồng có mức chất lượng không phù hợp với tiêu chuẩn công bố nói trên và buộc doanh nghiệp thay đổi mục đích sử dụng hoặc tái chế đối với hàng hóa vi phạm.
3.2. Phân bón:
Trong năm 2011, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố đã thực hiện kiểm tra 21 đơn vị sản xuất, kinh doanh phân bón, cho đến nay chưa phát hiện trường hợp kinh doanh phân bón kém chất lượng.
III. Nhận xét, đánh giá:
1. Mặt làm được:
- Trong điều kiện thời tiết không thuận lợi, nguy cơ bùng phát dịch rầy nâu, bệnh vàng lùn – lùn xoắn lá trên lúa nhưng ngành nông nghiệp phối hợp với các Sở, ngành, chính quyền địa phương đã tập trung chỉ đạo chỉ đạo kịp thời ngay từ đầu vụ, tăng cường kiểm tra, giám sát, ngăn chặn kịp thời.
- Chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp của thành phố theo hướng nông nghiệp đô thị được ban hành kịp thời và tiếp tục phát huy hiệu quả, góp phần thực hiện chương trình chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp của thành phố.
- Đã hình thành được nhiều mô hình kinh tế hợp tác, ký kết hợp đồng tiêu thụ, mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất rau an toàn, trồng hoa kiểng như thay đổi cơ cấu giống, nuôi cấy mô, kỹ thuật canh tác và bảo vệ thực vật tiên tiến.
- Đã có nhiều mô hình sản xuất rau an toàn có hiệu quả, đến nay, trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đã có 112 tổ chức, cá nhân được cấp giấy chứng nhận VietGAP (bao gồm xã viên 3 hợp tác xã: Nhuận Đức, Ngã 3 Giòng, Thỏ Việt; 4 công ty và các cá nhân) với tổng diện tích 68,2ha, sản lượng dự kiến 8.396 tấn/năm.
2. Mặt hạn chế:
- Quy mô của hợp tác xã còn nhỏ về diện tích và số hộ tham gia, hoạt động của một số hợp tác xã, tổ hợp tác còn hạn chế do chưa có kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh cụ thể, trình độ quản lý của ban điều hành hợp tác xã, tổ hợp tác còn hạn chế.
- Sản xuất chưa ổn định do giá cả đầu vào biến động, chưa tạo được vùng chuyên canh tập trung.
IV. Kế hoạch sản xuất năm 2012:
1. Cây lúa:
Tổng diện tích sản xuất lúa năm 2012 là 18.400 ha, trong đó:
- Diện tích gieo trồng vụ Đông Xuân là 5.400 ha.
- Diện tích gieo trồng vụ Hè Thu là 5.000 ha.
- Diện tích gieo trồng vụ Mùa là 8.000 ha.
Năng suất trung bình phấn đấu đạt 4,8 tấn/ha, sản lượng là 88.320 tấn.
2. Cây rau:
Tổng diện tích sản xuất rau năm 2012 là 14.700 ha, trong đó:
* Vụ Đông Xuân 2011-2012: Diện tích gieo trồng là 5.200 ha.
* Vụ Hè Thu năm 2012: Diện tích gieo trồng là 4.000 ha.
* Vụ Mùa năm 2012: Diện tích gieo trồng là 5.500 ha.
Năng suất trung bình dự kiến đạt 22,7 tấn/ha, sản lượng là 334.100 tấn.
3. Hoa, cây kiểng:
Diện tích gieo trồng hoa, cây kiểng đến năm 2012 ước đạt 2.100 ha, trong đó: Hoa nền ước đạt 800 ha, mai vàng ước đạt 550 ha, kiểng, bonsai ước đạt 500 ha, hoa lan ước đạt 250 ha.
4. Cây ăn trái:
Diện tích cây ăn trái trên địa bàn thành phố năm 2012 ước đạt 11.000 ha, sản lượng là 90.000 tấn.