Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 khẳng định: “Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan toả lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước”.
Thành phố có dân số khoảng 10 triệu người đang cư trú, công tác và học tập và thị trường tiêu thụ các sản phẩm từ nông nghiệp rất lớn. Dự báo nhu cầu tiêu thụ lương thực, thực phẩm cho người dân đến năm 2020, gạo các loại trên 825.000 tấn/năm, thịt các loại khoảng 330.000 tấn/năm, thủy sản các loại trên 450.000 tấn/năm, rau quả các loại 1.800.000 – 1.900.000 tấn/năm và trứng các loại khoảng 900 triệu trứng/năm... Trong khi đó sản phẩm nông nghiệp sản xuất tại Thành phố đáp ứng từ 10 – 15%, còn lại phải nhập từ các tỉnh thành trong cả nước và nhập khẩu nước ngoài.
Mục tiêu xây dựng Thành phố có chất lượng sống tốt theo Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố lần thứ X (nhiệm kỳ 2015 – 2020) đề ra; việc cung cấp thực phẩm sạch, an toàn có nguồn gốc từ nông nghiệp cho người dân Thành phố hết sức quan trọng, được đặt lên hàng đầu đối với ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. Chính vì thế, đầu năm 2015 ngành đầu tư xây dựng mô hình chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng thịt heo theo quy trình VietGAP cho người dân tại các xã của huyện Củ Chi.
Bước đầu triển khai mô hình tại 646 hộ dân nuôi heo, với tổng đàn khoảng 40.000 con tại xã của huyện Củ Chi và đầu tư dây chuyền giết mổ, quầy sạp, cửa hàng bán lẻ cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Dịch vụ thương mại An Hạ bán sản phẩm thịt heo VietGAP.
Mục tiêu của mô hình là nâng cao hiệu quả sản xuất cho người chăn nuôi quy mô hộ gia đình, giảm thiểu tác động môi trường của các hoạt động chăn nuôi, chế biến và tiêu thụ đi kèm tăng cường vệ sinh an toàn thực phẩm trong chuỗi cung ứng sản phẩm chăn nuôi. Tập trung đầu tư chủ yếu ở các hạng mục hướng dẫn quy trình chăn nuôi heo an toàn, xây dựng hầm biogas, nâng cấp lò mổ và chợ thực phẩm tươi sống.
Nông dân các xã huyện Củ Chi tham gia mô hình sau khi tham dự tập huấn đã hiểu và nắm vững quy trình thực hành chăn nuôi heo an toàn, từ đó cải thiện điều kiện chăn nuôi và thay đổi tập quán chăn nuôi, các chỉ số chăn nuôi của các hộ áp dụng theo quy trình VietGAP được cải thiện rõ rệt, không còn dịch bệnh lớn trên địa bàn xảy ra. Hiệu quả lâu dài của quy trình này là môi trường chăn nuôi cải thiện hơn qua cách xử lý phân, nước thải trong chăn nuôi bằng biogas làm giảm ô nhiễm mầm bệnh và mùi hôi ra môi trường xung quanh; đồng thời, tận dụng khí thải làm chất đốt, giảm chi phí sinh hoạt cho người chăn nuôi.
Các hộ chăn nuôi heo theo quy trình VietGAP được Công ty An Hạ thực hiện chuỗi liên kết khép kín từ thu mua, giết mổ, phân phối đến tận tay người tiêu dùng để đảm bảo đúng chất lượng sản phẩm thịt heo sạch, an toàn.
Tháng 10 năm 2015, Công ty An Hạ đã được ngành xây dựng thương hiệu, đưa ra thị trường 2 quầy sạp chuyên bán thịt heo VietGAP tại chợ Hòa Bình (Quận 5), khoảng 300 – 400 kg/ngày. Không những lần đầu tiên sau nhiều năm heo được nuôi và chứng nhận VietGAP có kênh tiêu thụ riêng tại chợ Hòa Bình mà còn là cửa hàng đầu tiên của Thành phố cũng như của cả nước bán thịt heo chứng nhận VietGAP.
Liên tiếp trong những ngày đầu ra mắt thịt heo VietGAP, số lượng người mua tăng cao, thậm chí có ngày, không ít người dân từ các huyện xa của Thành phố phải tới chợ thật sớm mới có thể mua được thịt. Mặc dù khắt khe đầu ra và quy chuẩn trong chăn nuôi nhưng hiện giá bán thịt heo VietGAP vẫn chỉ bằng với heo thường tại chợ. Cụ thể, thịt vai, thịt nách 70.000 đồng/kg; thịt ba rọi 85.000 đồng/kg; sườn non 125.000 đồng/kg….
Để nhận biết thịt heo thường với thịt heo chứng nhận VietGAP, Công ty An Hạ hướng dẫn người mua nhận dạng thịt heo VietGAP là thịt tươi hồng tự nhiên, phần nạc không sát da. Sau mua, thịt heo được đựng trong các túi nilon có in chữ VietGAP để người tiêu dùng có thể nhận biết, so sánh. Ngoài ra, Công ty An Hạ còn cử nhân viên trực tiếp bán, đóng gói sẵn sản phẩm để phân phối cho người mua và mở dịch vụ giao hàng tận nơi cho khách hàng.
Sau gần hai năm triển khai mô hình chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng thịt heo theo quy trình VietGAP. Công ty An Hạ ngoài bán thịt heo VietGAP tại 2 quầy sạp trong chợ Hòa Bình, đã tăng thêm 6 điểm bán lẻ khác trên địa bàn Thành phố. Lượng thịt được tiêu thụ tại 8 điểm bán của Công ty An Hạ khoảng 1 tấn/ngày. Ngoài ra, thịt heo VietGAP của Công ty An Hạ còn tham gia bán tại chợ phiên nông sản an toàn hàng tuần, do ngành tổ chức trong khuôn viên nhà hàng Đông Hồ, Quận 10.
Hiện nay, mô hình chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng thịt heo theo quy trình VietGAP đã được nhân rộng từ 646 hộ tăng lên 966 hộ chăn nuôi heo tại các xã của huyện Củ Chi, với tổng đàn 57.488 con. Ngành đã chứng nhận VietGAP cho 744 hộ nuôi heo, với tổng đàn 48.459 con heo; bình quân cung ứng cho thị trường khoảng 400 con heo hơi/ngày (khoảng 30 tấn/ngày). Xây dựng 1.576 quầy sạp tại 35 chợ và 808 hầm biogas cho hộ dân chăn nuôi heo trên địa bàn Thành phố. Công ty An Hạ ký hợp đồng với các hộ dân thu mua sản phẩm heo VietGAP. Ngoài ra, hộ dân còn ký hợp đồng bán heo VietGAP cho Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn TNHH Một thành viên, Tổng Công ty thương mại Sài Gòn TNHH Một thành viên, Công ty Cổ phần Việt Nam kỹ nghệ súc sản, Công ty Chăn nuôi và Chế biến thực phẩm Sài Gòn… Các công ty đã có khoảng 400 cửa hàng bán lẻ sản phẩm VietGAP trên địa bàn Thành phố (trong đó có thịt heo VietGAP).
Có thể khẳng định, mô hình chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng thịt heo theo quy trình VietGAP của ngành xây dựng trong thời gian qua, tạo cầu nối liên kết từ khâu chăn nuôi heo an toàn, cơ sở giết mổ đủ điều kiện vệ sinh và hệ thống phân phối thành vòng khép kín về vệ sinh an toàn thực phẩm. Làm cho người tiêu dùng an tâm sử dụng sản phẩm thịt heo sạch, an toàn.
Đây là mô hình được nhiều doanh nghiệp tham gia thu mua, giết mổ thịt heo VietGAP. Qua đó, giúp người chăn nuôi heo an tâm mở rộng chăn nuôi theo quy trình VietGAP, đồng thời góp phần cho ngành chăn nuôi Thành phố phát triển bền vững./.
Đặng Kiệt