Xác định xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị và cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ngoại thành Thành phố đồng lòng xây dựng cuộc sống khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện; có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Ngay từ khi có Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05 tháng 8 năm 2008 Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Kết luận số 32-KL/TW ngày 20 tháng 11 năm 2008 của Bộ Chính trị và Thông báo kết luận số 238-TB/TW ngày 07 tháng 4 năm 2009 của Ban Bí thư về đề án xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới. Thành ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Thành phố chủ động xây dựng và triển khai Chương trình hành động, chỉ đạo thành lập và khẩn trương đi vào hoạt động Ban Chỉ đạo của Thành ủy về Chương trình xây dựng nông thôn mới, Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới 05 huyện, Ban quản lý xây dựng nông thôn mới 56 xã để tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền các cấp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố.
Năm 2009, Trung ương chọn xã Tân Thông Hội (huyện Củ Chi) là 01 trong 11 xã xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới tại các xã ven đô thị lớn. Năm 2010, Thành phố chọn 5 xã (Thái Mỹ, huyện Củ Chi; Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn; Tân Nhựt, huyện Bình Chánh; Nhơn Đức, huyện Nhà Bè và Lý Nhơn, huyện Cần Giờ) để triển khai thực hiện đề án xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới theo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng 4 năm 2009. Qua đó có thêm kinh nghiệm thực tiễn, triển khai đến các xã trên địa bàn 5 huyện ngoại thành, nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày 10 tháng 8 năm 2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố đến năm 2020 “Đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2015; phát triển nông nghiệp đô thị hiện đại, hiệu quả, bền vững”.
Từ sức lan tỏa của 06 xã điểm, năm 2012, Thành phố nhân rộng Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tại 50 xã của 05 huyện ngoại thành. Việc triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố đạt yêu cầu tiến độ đề ra. Đến nay, Thành phố đã huy động mọi nguồn lực với tổng kinh phí hơn 18.198 tỷ đồng, trong đó vốn huy động từ cộng đồng trên 12.000 tỷ đồng, chiếm trên 66%. Có 9.887 hộ dân hiến đất, với trên 1.024.520 m2 để đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật. Đầu tư hơn 6.211 công trình, trong đó giao thông 1.836 công trình, thủy lợi 367 công trình, điện 483 công trình, trường học 161 công trình, cơ sở vật chất văn hóa 451 công trình, chợ 47 công trình, bưu điện 26 công trình, y tế 25 công trình...
Phong trào Thành phố chung sức xây dựng nông thôn mới, xóa 2.367/2.367 căn nhà tạm, dột nát tại 5 huyện; tổng kinh phí thực hiện xóa nhà tạm, dột nát và công tác an sinh xã hội (học bổng, hộ nghèo…) hơn 98,4 tỷ đồng. Tại 56 xã không còn nhà tạm, dột nát và không còn hộ nghèo so với chuẩn nghèo quy định của Trung ương (4,8 triệu đồng/người/năm), đạt tiêu chí hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 4 của Thành phố với mức từ 16 triệu đồng/người/năm trở xuống. Thu nhập bình quân hộ gia đình tại 56 xã đến cuối năm 2014 là 40,02 triệu đồng/người/năm. Khoảng cách thu nhập giữa thành thị và nông thôn ngày càng thu hẹp qua các năm: năm 2008 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ 7 (khóa X) – Nghị quyết 26, về nông nghiệp, nông dân, nông thôn – thu nhập bình quân đầu người ở thành thị là 2,359 triệu đồng/người/tháng; cao gấp 1,8 lần so với ở nông thôn; đến năm 2010, cao gấp 1,5 lần và đến cuối năm 2014 chỉ còn cao gấp 1,2 lần.
Chương trình đã góp phần tích cực nâng cao hiệu quả đầu tư của Thành phố trên lĩnh vực sản xuất nông nghiệp. GDP ngành nông lâm ngư nghiệp Thành phố bình quân giai đoạn 2011 - 2015 ước tăng 5,8%/năm. Giá trị sản xuất trên 01 ha đất canh tác đạt từ 158 triệu đồng/ha/năm năm 2010 tăng lên 325 triệu đồng/ha/năm năm 2014, tăng 2 lần so với năm 2010. Chương trình chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng nông nghiệp đô thị trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2011 – 2015 (Quyết định số 36/2011/QĐ-UBND ngày 10/6/2011, Quyết định số 13/2013/QĐ-UBND ngày 20/3/2013), đến nay có 4.504 quyết định phê duyệt, 15.328 hộ vay, tổng vốn đầu tư 6.759,8 tỷ đồng, tổng vốn vay 4.013 tỷ đồng, để sản xuất các loại cây trồng, vật nuôi, thủy sản, diêm nghiệp và ngành nghề nông thôn tại các quận huyện ngoại thành.
Đến tháng 7 năm 2015, tại các xã đạt 19/19 tiêu chí nông thôn mới. Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành quyết định công nhận 50/56 xã đạt chuẩn nông thôn mới, gồm: huyện Củ Chi 20 xã, huyện Hóc Môn 10 xã, huyện Bình Chánh 12/14 xã, huyện Nhà Bè 06 xã và huyện Cần Giờ 02/06 xã. Huyện Củ Chi được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 476/QĐ-TTg ngày 12 tháng 4 năm 2015 công nhận đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015.
Từ ngày 16 tháng 7 đến ngày 17 tháng 7 năm 2015, Đoàn công tác Trung ương do đồng chí Tăng Minh Lộc, Chánh văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương dẫn đầu đến kiểm tra, thẩm định kết quả xây dựng nông thôn mới tại 3 huyện: Nhà Bè, Hóc Môn, Bình Chánh. Dự kiến trong tháng 9 năm 2015, Thành phố tổng kết 05 năm thực hiện Chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố và triển khai kế hoạch nâng chất giai đoạn 2016 - 2020.
Đặng Kiệt