Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

I. Kết quả triển khai chương trình hoa, cây kiểng giai đoạn 2006 – 2010:

Thực hiện Quyết định số 718/QĐ-UB ngày 25/02/2004 của Ủy ban nhân dân thành phố về phê duyệt Chương trình mục tiêu phát triển hoa, cây, kiểng cá cảnh trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh; Sở Nông nghiệp và PTNT đã phối hợp chặt chẽ với các Sở Ban ngành thành phố, Ủy ban nhân dân các quận huyện tập trung triển khai thực hiện đạt một số kết quả như sau:

1. Về tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa cây kiểng:

Diện tích trồng hoa kiểng trên địa bàn thành phố trong giai đoạn 2006 – 2010 có tốc độ tăng rất nhanh từ 1.115 ha năm 2006 lên 1.910 ha năm 2010. Diện tích gieo trồng hoa, cây kiểng đến cuối năm 2010 là 1.910 ha, tăng 795 ha so với năm 2006. Cụ thể như sau:

Tốc độ tăng qua các năm như sau:

Năm 2006 là 1.115 ha, tăng 31,5% so với năm 2005 (848 ha);

Năm 2007 là 1.200 ha, tăng 7,6% so với năm 2006;

Năm 2008 là 1.440 ha, tăng 20% so với năm 2007;

Năm 2009 là 1.668 ha, tăng 15,9 % so với năm 2008;

Năm 2010 là 1.910 ha, tăng 14,5 % so với năm 2009.

Diện tích trồng hoa, cây kiểng chủ yếu tăng mạnh ở một số huyện ngọai thành như Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh.

- Về giá trị sản xuất thực tế đạt được như sau:

Năm 2006 đạt 231,3 tỷ đồng;

Năm 2007 đạt 280,7 tỷ đồng, tăng 21,3 % so với năm 2006;

Năm 2008 đạt 354,4 tỷ đồng, tăng 26,2 % so với năm 2007;

Năm 2009 đạt 430,5 tỷ đồng, tăng 21,5 % so với năm 2008;

Năm 2010 đạt 525 tỷ đồng, tăng 21,9 % so với năm 2009.

- Do nhu cầu người tiêu dùng, số lượng các cơ sở kinh doanh dịch vụ hoa kiểng cũng đã tăng nhanh, từ 264 điểm năm 2003, đến nay đã có trên 1.000 cơ sở với quy mô khác nhau.

2. Kết quả thực hiện các giải pháp phát triển hoa, cây kiểng:

2.1 Công tác quy hoạch:

Nhằm xây dựng vùng trồng hoa kiểng tập trung, Ủy ban nhân dân thành phố đã phê duyệt đề án phát triển Làng nghề mai tại quận Thủ Đức theo Quyết định số 1091/2006/QĐ-UBND ngày 15/3/2006; đồng thời đang triển khai quy hoạch vùng hoa cây kiểng tại xã Trung An và Phú Hòa Đông, huyện Củ  Chi và Trung tâm hoa kiểng Sài Gòn tại xã Phạm Văn Hai, huyện Bình Chánh.

2.2 Công tác sưu tập, chọn tạo và nhân giống hoa kiểng:

a) Nhân nhanh giống cây con phục vụ nội tiêu, hướng đến xuất khẩu:

- Trung tâm Công nghệ sinh học đã thực hiện công tác nhân giống, lưu giữ các nguồn gen quý, hiếm tại phòng nuôi cấy mô thực vật. Mỗi năm, có khả năng cung cấp cho thị trường khoảng 150.000 – 200.000 cây giống cấy mô.

- Bên cạnh đó, Trung tâm Công nghệ sinh học còn thực hiện nhân nhanh các giống cây cấy mô bằng hệ thống TIS (hệ thống nuôi cấy ngập chìm tạm thời).

b) Sưu tập, khảo nghiệm các giống hoa, cây kiểng:

 - Lũy kế từ năm 2006 đến nay, Trung tâm Công nghệ sinh học đã sưu tập và tuyển chọn được 273 giống lan thích nghi với điều kiện môi trường sinh thái tại thành phố Hồ Chí Minh. Trong số 102 giống lan rừng thuộc bộ sưu tập của Trung tâm có một số giống lan quý như Renanthera imnschootiana, Paphiopedilum concolor, một số giống lan rừng đặc hữu như Renanthera citerina, Christensonia vietnamica, Dendrobium amabile, Dendrobium trantuanii, Ascocentrum chistensonia, Dendrobium anosmum var. alba.

- Ngoài ra, Trung tâm Quản lý và Kiểm định giống cây trồng vật nuôi đã sưu tập được 32 giống hoa, kiểng lá; thử nghiệm tính thích nghi của 30 giống hoa, trong đó có những chủng loại hoa ôn đới được trồng lần đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh như hoa cát tường và đồng tiền.

2.3 Công tác chuyển giao khoa học kỹ thuật:

- Trung tâm Khuyến nông đã tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo về kỹ thuật trồng hoa nền, mai, lan như sau:

+ Tổ chức 121 lớp tập huấn kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa mai, hoa lan, trồng hoa ngắn ngày, trồng và tạo dáng bonsai cho nông dân chủ yếu tại huyện Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi và cán bộ, nhân viên Trung tâm Giáo dục dạy nghề Nhị Xuân.

          + Tổ chức 50 đợt tham quan với gần 2.170 lượt nông dân tham dự với các mô hình trồng lan, trồng kiểng bonsai, trồng hoa ngắn ngày.

+ Tổ chức 37 cuộc hội thảo với hơn 1.755 lượt người tham dự.

- Trung tâm Công nghệ sinh học đã tổ chức 02 cuộc hội thảo khoa học cấp thành phố về hoa lan cây kiểng, thu hút gần 500 nhà quản lý, khoa học, nghệ nhân trong và ngoài thành phố tham gia. Ngoài ra, Trung tâm tổ chức sinh hoạt chi hội hoa lan định kỳ với mục đích trao đổi các kỹ thuật trồng, chăm sóc và giới thiệu các giống mới cho các nhà vườn.

 - Từ năm 2006 đến nay, Trung tâm Khuyến nông đã xây dựng 103 mô hình trình diễn về hoa cây kiểng, trong đó có 73 mô hình trồng hoa lan, 17 mô hình hoa ngắn ngày, 13 mô hình về cây kiểng và 10 mô hình thực nghiệm về hoa kiểng.

 - Trung tâm Công nghệ sinh học đã xây dựng 06 mô hình trồng hoa lan cắt cành với diện tích 1000 m²/mô hình.

2.4 Công tác nghiên cứu khoa học:

- Trung tâm Công nghệ sinh học thực hiện thành công các nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu ứng dụng phục vụ công tác sưu tập, chọn tạo, nhập nội, khảo nghiệm, nhân nhanh các giống hoa có giá trị kinh tế cao như:

+ Nghiên cứu quy trình nhân nhanh một số giống cây kiểng lá quý bằng hệ thống ngập chìm tạm thời.

+ Khảo sát ảnh hưởng của tia Gamma đến sự biến đổi hình thái di truyền trên nhóm Dendrobium thủy tiên giai đoạn in-vitro.

+ Nghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật mới trong chăm sóc cây lan giai đoạn vườn ươm.

+ Nghiên cứu ứng dụng một số biện pháp kỹ thuật mới để phát triển mô hình sản xuất 2 nhóm lan Dendrobium và Mokara.

- Bên cạnh đó, Trung tâm đã nghiên cứu thành công kit Elisa phát hiện nhanh hai loại virus Cymbidium Mosaic và Odontoglossum Ringspot gây bệnh trên hoa lan.

2.5 Công tác xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm:

- Từ năm 2006 đến nay, Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ Nông nghiệp đã hỗ trợ cho các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hoa, cây kiểng tham gia triển lãm, giới thiệu sản phẩm tại nhiều kỳ hội chợ, triển lãm.

- Việc tạo điều kiện cho cho các đơn vị sản xuất, kinh doanh hoa kiểng tham gia các kỳ hội chợ triển lãm là cơ hội để các đơn vị giới thiệu, trưng bày sản phẩm, nắm bắt nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng tại nhiều địa phương, nhiều thành phố lớn trong cả nước (Hà Nội, Huế, Cần Thơ...). Qua các kỳ tổ chức đã tạo được sự quan tâm của người tiêu dùng, người sản xuất, góp phần tạo điều kiện cho các cơ sở, doanh nghiệp ký được nhiều hợp đồng cung cấp, tiêu thụ hoa, cây kiểng.

a) Hoạt động điều tra và nghiên cứu thị trường:

Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ Nông nghiệp đã phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tiến hành khảo sát và xúc tiến hình thành tour du lịch gắn với vườn hoa kiểng tại vườn hoa kiểng tại vườn hoa kiểng Minh Tâm. Phối hợp với các đơn vị liên quan khảo sát nguồn giống, vật tư, thị trường hoa, cây kiểng tại các tỉnh Cần Thơ, Lâm Đồng, Bình Thuận, Vĩnh Long và Đồng Tháp, phục vụ công tác liên kết tạo vùng nguyên liệu và xây dựng chuỗi cung ứng hoa, cây kiểng. Từ kết quả điều tra, đã xây dựng cơ sở dữ liệu về các cơ sở sản xuất, kinh doanh hoa kiểng trên địa bàn thành phố, phục vụ công tác quản lý và đẩy mạnh xúc tiến thương mại.

b) Xây dựng website, logo, nhãn  hiệu:

- Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ Nông nghiệp đã hỗ trợ 3 đơn vị thiết kế logo, bước đầu xây dựng thương hiệu như HTX Nông nghiệp Tân Hiệp, Cơ sở xương rồng Hoàng Trọng, Cơ sở Hoa lan Ngọc Tuyết.

- Hỗ trợ xây dựng website giới thiệu sản phẩm của cơ sở, tiếp cận gần hơn với người tiêu dùng và các đối tượng có nhu cầu liên kết cho 8 đơn vị, tổ chức: Chợ phiên hoa cảnh Q.12, Cơ sở hoa lan Ngọc Tuyết, Cơ sở xương rồng Hoàng Trọng, Cửa hàng hoa tươi Hoa Phượng, Hợp tác xã nuôi trồng thủy sản Hà Quang, Cơ sở Mai Lan, Công ty cổ phần Huỳnh Mai và Hội làm vườn và trang trại TP.Hồ Chí Minh (VACT).

c) Chương trình “Nhịp cầu nhà nông”:

         Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ Nông nghiệp đã liên kết với HTV9 phát sóng được 31 kỳ chương trình  truyền hình “Nhịp cầu nhà nông”, trong đó có 10 kỳ với chủ đề liên quan đến ngành nông nghiệp nói chung trong đó có hoa, cây kiểng và những chương trình với chủ đề tập trung giới thiệu những hoạt động sản xuất kinh doanh hoa, cây kiểng trên địa bàn thành phố.

2.6 Công tác phát triển kinh tế tập thể và hỗ trợ vốn vay:

           - Trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện có 5 hợp tác xã và 03 tổ hợp tác sản xuất, kinh doanh hoa lan, cây kiểng.

Danh sách Hợp tác xã hoa lan cây kiểng

Danh sách Tổ hợp tác hoa lan cây kiểng  

- Giai đoạn 2006 - 2010, chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo quyết định 105/2006/QĐ-UBND ngày 17/7/2006 và quyết định 15/2009/QĐ-UBND ngày 10/02/2009 của Ủy ban nhân dân thành phố, có 193 phương án vay vốn (Bình Chánh: 8 phương án, Củ Chi: 102 phương án, Quận 12: 12 phương án, Hóc Môn: 25 phương án, quận 2: 4 phương án, quận Bình Tân: 6 phương án, quận 9: 9 phương án và Quận Thủ Đức: 25 phương án).

+ Tổng số hộ vay                                    : 407 hộ.

+ Tổng vốn đầu tư                                  : 307.302 triệu đồng.

+ Tổng vốn vay được hỗ trợ lãi suất : 149.474 triệu đồng.

- Số hộ vay vốn chủ yếu tập trung ở huyện Củ Chi, quận Thủ Đức và huyện Bình Chánh với số hộ vay là 330 hộ chiếm 81% tổng số hộ vay trên toàn thành phố chính vì vậy lượng vốn vay 120.491 triệu đồng chiếm 80%.

- Với tổng vốn đầu tư sản xuất trong dân là 307.302 triệu đồng, trong đó tổng số vốn vay được hỗ trợ lãi suất là 149.474 triệu đồng, chiếm 49% trên tổng vốn đầu tư.

2.7 Hoạt động của các hội và đoàn thể:

- Các Hội nghề nghiệp và đoàn thể đã tích cực hướng dẫn, vận động nông dân tham gia Hội hoa xuân và Chợ hoa dịp Tết Nguyên đán hàng năm.

- Hội Nông dân thành phố đã phối hợp với Trung tâm Khuyến nông, Hội Làm vườn và Trang trại mở các lớp dạy nghề về kỹ thuật trồng hoa lan, Bonsai, thiết kế sân vườn, chăm sóc hoa mai, thu hút đông đảo học viên tham dự.

- Trung tâm dạy nghề Sinh vật cảnh thường xuyên mở các lớp dạy nghề về kỹ thuật nuôi trồng hoa kiểng: đã thực hiện được 14 lớp với 106  học viên tham dự.

- Câu lạc bộ Sinh vật cảnh Giao châu: Câu lạc bộ này sinh hoạt định kỳ mỗi tháng 1 lần với nhiều chủ đề phong phú, là sân chơi cho những người yêu thích bộ môn sinh vật cảnh.

- Phân hội Bonsai nghệ thuật Thanh Tâm đã tổ chức 42 khóa huấn luyện về hoa kiểng với hơn 3.150 lượt người tham dự.

- Thường xuyên tổ chức các hội thi về hoa lan cây kiểng cho các nghệ nhân, nhà vườn, tổ chức những buổi tọa đàm, trao đổi kinh nghiệm sản xuất - thị trường tiêu thụ cho các nhà vườn, nghệ nhân.                                            

- Tổ chức các lễ hội hoa kiểng định kỳ tại Hội quán Thượng Uyển. Tham gia hội chợ hoa xuân Tết Nguyên đán với các bộ môn: Kiểng cổ, Bonsai, Tiểu cảnh, Non bộ, Đá cảnh, Cây khô mỹ thuật, Hoa mai, Hoa Lan, Hoa Sứ, Hoa ôn đới, Kiểng (Kiểng lá, Kiểng ghép), Xương rồng,…   

- Tích cực đẩy mạnh phong trào trồng hoa, cây cảnh phục vụ nhu cầu cải tạo môi trường, cảnh quan, kết hợp du lịch.       

II. NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ:

1. Mặt làm được:

- Chương trình hoa, cây kiểng của thành phố giai đoạn 2006 – 2010 phát triển đúng định hướng, phù hợp với nền nông nghiệp đô thị.

- Tốc độ phát triển hoa, cây kiểng trên địa bàn thành phố rất nhanh, diện tích sản xuất năm 2010 tăng gần gấp đôi so với năm 2006 từ 1.115 ha lên 1.910 ha, giá trị sản xuất tăng hơn 2 lần so với năm 2006, trong đó hoa lan và mai có diện tích tăng nhanh nhất.

          - Đã xuất hiện nhiều mô hình trồng hoa, cây kiểng quy mô lớn, có giá trị cao, ứng dụng công nghệ mới về giống, kỹ thuật canh tác, cơ giới hóa trong tưới tiêu và bón phân.

- Các hoạt động xúc tiến thương mại tiêu thụ hoa, cây kiểng có những chuyển biến tích cực, có sự gắn kết giữa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm thông qua hợp đồng.    

- Chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp phát huy hiệu quả, nhiều hộ nông dân đã mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất.

- Có sự phối hợp tốt của các Hội – Đoàn trong quá trình triển khai thực hiện.

2. Mặt hạn chế:

- Sản xuất hoa, cây kiểng trên địa bàn thành phố còn mang tính nhỏ lẻ, chưa hình thành vùng sản xuất tập trung để tạo ra sản phẩm đủ lớn đáp ứng nhu cầu thị trường; chưa hình thành được khu vực tiêu thụ hoa kiểng tập trung.

- Lao động nông nghiệp đa số chưa có kinh nghiệm trồng hoa, cây kiểng cùng với vốn đầu tư cao, thời gian thu hồi vốn chậm nên giá thành sản xuất cao, nông dân ngại bỏ vốn đầu tư.

- Công tác nghiên cứu và lai tạo giống tuy đạt được một số kết quả nhất định, nhưng nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường nhất là hoa lan; các giống lan hiện đang trồng hầu hết được nhập từ nước ngoài, giá giống khá cao.

III. ĐỊNH HƯỚNG THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH ĐẾN NĂM 2015:

1. Mục tiêu:

Phấn đấu đến năm 2015 diện tích hoa, cây kiểng đạt 2.100 ha, trong đó diện tích hoa nền đạt 800 ha (tập trung tại huyện Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn), hoa cây kiểng lâu năm đạt 1.300 ha (tập trung tại quận 12, Bình Chánh, Củ Chi, Thủ Đức, Hóc Môn); hình thành vùng sản xuất hoa, cây kiểng tập trung và chuyên canh; đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ mới trong sản xuất nhằm đáp ứng thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu.

2. Giải pháp thực hiện:

2.1 Giải pháp về quy hoạch các vùng sản xuất:

Đề nghị Ủy ban nhân dân các quận huyện triển khai thực hiện quyết định số 5930/QĐ-UBND ngày 28/12/2009 của Ủy ban nhân dân thành phố về phê duyệt “Quy hoạch sản xuất nông nghiệp phát triển nông thôn thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2025”. Theo đó, quy hoạch vùng sản xuất hoa, cây kiểng tập trung, chuyên canh đến năm 2015 là 2.100 ha, trong đó:

Huyện Củ Chi: 610 ha, Bình Chánh: 490 ha, Hóc Môn: 250 ha, quận 12: 290 ha, quận Thủ Đức: 200 ha, quận 9: 110 ha, huyện Nhà Bè: 100 ha và các quận huyện khác là 50 ha.

2.2 Giải pháp về giống:

- Tăng cường công tác chọn tạo, nhân giống, tiếp tục sưu tập, nhập nội các giống hoa mới có giá trị kinh tế cao, thích nghi với điều kiện khí hậu của thành phố.

- Đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ công nghệ sinh học trong sản xuất giống đảm bảo chất lượng đáp ứng yêu cầu sản xuất.

- Tăng cường công tác kiểm định giống, giới thiệu các địa điểm cung ứng giống đảm bảo chất lượng.

2.3 Giải pháp về khoa học kỹ thuật:

- Chuyển giao kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ bệnh, kỹ thuật xử lý ra hoa, các biện pháp khắc phục trong điều kiện thời tiết không thuận lợi cho người sản xuất hoa kiểng.

- Nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất hoa, cây kiểng.

- Ứng dụng các công nghệ về sơ chế, đóng gói, bảo quản hoa phục vụ cho tiêu thụ nội địa và xuất khẩu.

2.4 Giải pháp xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm:

- Xây dựng đề án tiêu thụ hoa, cây kiểng, hình thành các chợ, trung tâm bán buôn, bán lẻ hoa, cây kiểng. Hoàn thiện hệ thống kinh doanh, dịch vụ hoa kiểng, phát triển thành mạng lưới thu mua, đóng gói, bảo quản, phân phối cho thị trường.

- Hỗ trợ, tạo điều kiện các nhà vườn tham gia hội thảo, hội chợ, triển lãm hoa, cây kiểng.

- Tăng cường công tác thông tin liên quan đến năng lực sản xuất, giống, thị trường tiêu thụ, nguồn nhập nội từ nước ngoài.

- Phát triển du lịch sinh thái gắn với vùng trồng hoa, cây kiểng tập trung và các trung tâm buôn bán hoa, cây kiểng.

2.5 Giải pháp về chính sách:

- Tham mưu giải quyết chính sách vay vốn cho các tổ chức, cá nhân đến thuê đất sản xuất hoa,cây kiểng tại địa phương.

- Tăng cường công tác khuyến nông đối với hoa, cây kiểng, thực hiện chính sách hỗ trợ nông dân theo Nghị định 02/2010/NĐ-CP về khuyến nông.

- Rà soát, đề xuất chính sách hỗ trợ nông dân, nhà vườn sản xuất, tiêu thụ hoa, cây kiểng./.